Γρηγόριος Ε’

Γρηγόριος Ε’
(Γεώργιος Αγγελόπουλος, Δημητσάνα, Αρκαδία 1746 – Κωνσταντινούπολη 1821). Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο Γ., μολονότι καταγόταν από φτωχή οικογένεια, κατάφερε να σπουδάσει, αρχικά στο σχολείο της πατρίδας του και αργότερα στις σχολές της Αθήνας, της Σμύρνης και της Πάτμου. Από το 1775 υπηρετούσε στη Σμύρνη ως βοηθός του τοπικού μητροπολίτη, τον οποίο διαδέχτηκε στον αρχιερατικό θρόνο το 1785. Το 1797 εξελέγη οικουμενικός πατριάρχης και από τότε πατριάρχευσε τρεις φορές: 1797-98, 1806-8 και 1818-21. Στα ενδιάμεσα διαστήματα εφησύχαζε κυρίως στο Άγιον Όρος. Και οι τρεις πατριαρχίες του έληξαν βίαια· οι δύο πρώτες με εκθρόνισή του από τον σουλτάνο και η τρίτη με τον απαγχονισμό του. Συνολικά ο Γ. πατριάρχευσε περίπου πέντε χρόνια. Ωστόσο το πέρασμά του από το πατριαρχείο θεωρείται σταθμός. Με την ισχυρή του προσωπικότητα και τα μεγάλα διοικητικά του προσόντα κατάφερε να αναδιοργανώσει το πατριαρχείο και να ενισχύσει το κύρος του, που είχε κλονιστεί από τις απροκάλυπτες επεμβάσεις των Φαναριωτών και των ξένων στα εκκλησιαστικά πράγματα. Για τη στάση του απέναντι στην Επανάσταση του 1821 έχουν διατυπωθεί πολλές και συχνά εντελώς αντίθετες γνώμες. Βέβαιο είναι το γεγονός ότι ο χαρακτήρας του, οι οδυνηρές αναμνήσεις του από την αποτυχημένη επανάσταση του 1770 και η επίσημη θέση του ως πατριάρχη τον έκαναν συντηρητικό και του υπαγόρευαν την υιοθέτηση μιας πολιτικής επιφύλαξης που ήταν αντίθετη πολλές φορές σε κάθε επαναστατική κίνηση. Γι’ αυτό με εγκυκλίους του καταδίκαζε τις φιλελεύθερες ιδέες του Ρήγα ως «σατανικές», αποκήρυξε την Ελληνική Επανάσταση και συνιστούσε «δουλικήν υποταγήν εις τους κρατούντας». Όλα αυτά ωστόσο δεν μπόρεσαν να τον δικαιώσουν απέναντι στην Υψηλή Πύλη. Ως επίσημος εκπρόσωπος των χριστιανών ραγιάδων θεωρήθηκε τυπικά υπεύθυνος για την εξέγερσή τους. Το Πάσχα του 1821 (10 Απριλίου) καθαιρέθηκε από τις τουρκικές αρχές και κρεμάστηκε στην κεντρική πύλη του πατριαρχείου. Το πτώμα του σύρθηκε στους δρόμους της Πόλης και τελικά πετάχτηκε στη θάλασσα. Το βρήκε αργότερα ένας Κεφαλονίτης καπετάνιος και το μετέφερε στην Οδησσό, όπου ενταφιάστηκε με μεγάλες τιμές. Το 1871 μεταφέρθηκε στην Αθήνα και τοποθετήθηκε σε μαρμάρινη λάρνακα στον μητροπολιτικό ναό, όπου βρίσκεται έως σήμερα. Εκατό χρόνια μετά τον θάνατό του η Εκκλησία της Ελλάδος τον ανακήρυξε άγιο και ιερομάρτυρα. Ο Γρηγόριος E’, ισχυρή προσωπικότητα με μεγάλα διοικητικά προσόντα, ανέβηκε τρεις φορές στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем написать курсовую

Look at other dictionaries:

  • Γρηγόριος — masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Γρηγόριος — I Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας. 1. Επίσκοπος Νεοκαισαρείας (Νεοκαισάρεια 213; – 270). Η γνωριμία του με τον χριστιανισμό άρχισε μετά τον θάνατο του πλούσιου και ειδωλολάτρη πατέρα του, ο οποίος του έδωσε επιμελημένη αγωγή. Σε ηλικία… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός — (Αριανζός, Καππαδοκία 330; – 389).Άγιος της χριστιανικής Εκκλησίας, από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας καθώς και οικουμενικός διδάσκαλος. Ο συνονόματος πατέρας του προσήλθε στον χριστιανισμό χάρη στις προσπάθειες της ευσεβούς συζύγου του… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Νύσσης — (Καισάρεια 336; – Νύσσα 394).Άγιος της χριστιανικής Εκκλησίας, από τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου και επίσκοπος Νύσσης. Εκτός της θεολογικής και γενικά της χριστιανικής παιδείας, ο Γ. απέκτησε γενική παιδεία… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Δεκαπολίτης — (8ος αι.).Κληρικός. Γεννήθηκε στην Ειρηνούπολη της Δεκάπολης και σε νεαρή ηλικία ασπάστηκε τον μοναχισμό. Αφού έζησε 14 χρόνια σε κάποια μονή, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και μετά στη Χριστόπολη. Έπειτα μετέβη στη Θεσσαλονίκη όπου μόνασε για ένα… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Πάρδος — (12ος αι.).Θεολόγος και λόγιος. Το έργο του αδικήθηκε αισθητά από την υπεραρχαΐζουσα γλώσσα την οποία χρησιμοποιούσε. Πολλοί πάντως κατατάσσουν τον Γ. στην ίδια μοίρα με τους Θ. Πρόδρομο, I. Ζωναρά και Μ. Γλυκά. Αξιομνημόνευτα είναι τα Σχόλια εις …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Σιναΐτης — (14ος αι.).Μοναχός και λόγιος. Ο Γ. υπήρξε αναζωπυρωτής του ορθόδοξου μυστικισμού (1255 1347). Σε νεαρή ηλικία αιχμαλωτίστηκε από Αγαρηνούς κουρσάρους και μετά την απελευθέρωσή του έγινε ιερωμένος στην Κύπρο και αργότερα μοναχός στο Σινά. Από το… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος ο Φωτιστής — (257 – 332). Πατριάρχης Μεγάλης Αρμενίας. Ήταν γιος του Ανάκ, ανώτατου αξιωματούχου της Μεγάλης Αρμενίας και δολοφόνου (με την υποκίνηση των Περσών) του βασιλιά της Αρμενίας Κουσαρό. Πριν ανακηρυχθεί πατριάρχης Μεγάλης Αρμενίας, σπούδασε στην… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος Παλαμάς — I (Κωνσταντινούπολη 1296 – Θεσσαλονίκη 1359). Θεολόγος. Υπήρξε ηγέτης του μυστικιστικού κινήματος του ησυχασμού και αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Καταγόταν από εύπορη οικογένεια, γεγονός που του επέτρεψε να σπουδάσει κοντά στον διάσημο φιλόσοφο… …   Dictionary of Greek

  • Γρηγόριος της Τουρ — (538 – 594 μ.Χ.). Γάλλος επίσκοπος και ιστοριογράφος. Αγωνίστηκε με ζήλο για την προστασία των δικαιωμάτων της Εκκλησίας και κυρίως εκείνου της παροχής άσυλου, χωρίς να διστάσει να εναντιωθεί ακόμη και στον ίδιο τον βασιλιά Χιλπέριχο. Όταν ο… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”